Jak pisać?
Gatunki literackie, szkolne formy - poradnik dla uczniów, rodziców i początkujących pisarzy.

---

Temat: Dlaczego wolność jest czymś tak istotnym dla wielu ludzi, w kulturze Zachodu zwłaszcza?

WSTĘP:

Wolność to wartość fundamentalna. Jest warunkiem samorealizacji, spełnienia i zachowania godności. Najstarsze teksty kultury Zachodu przedstawiają ją albo jako bezcenny dar istoty wyższej, albo coś, o co bohaterowie toczą ciężką walkę. W Europie od późnego średniowiecza rozwijała się w postaci formalnych dokumentów prawnych tradycja wolności człowieka i obywatela. Uważam, że każdy lepiej czuje się z możliwością samodzielnego wyboru niż z poczuciem zależności od kogoś. 
Czytaj dalej

Jest grupa tematów, w których autor opowiadania, uczeń powinien opowiedzieć o spotkaniu z literacką postacią, które na zawsze zapadło mu w pamięć, wpłynęło na jego życie.

Mały Książę to postać nieco odrealniona. Nie jest przywiązany do żadnego konkretnego miejsca i czasu. Znakomicie nadaje się do tego typu tematów, ponieważ niejako „spadł z nieba” Lotnikowi, więc zawsze może zdarzyć mu się to ponownie. Akcja utworu Antoine’a de Saint Exupery’ego rozgrywa się w nieokreślonym czasie, a miejsce ma charakter symboliczny. 
Czytaj dalej

Temat: Czy warto mieć pasję i kierować się nią w życiu?

KOMENTARZ DO TEMATU:

Znacie na pewno pasjonatów. To mechanicy naprawiający stare samochody, odbudowujący zabytki motoryzacji, kolekcjonerzy monet i znaczków, inżynierowie spędzający każdą wolną chwilę przy rysunkach i w laboratorium bądź warsztacie. Są wśród nich społecznicy, wychowawcy, artyści, nauczyciele.

Zwróćcie uwagę, jak wiele osób można skojarzyć z dobrą energią i oddaniem w pełni jakiejś sprawie. Pasja jest czymś bardziej powszechnym, niż można by w pierwszej chwili pomyśleć. 
Czytaj dalej

Wśród różnych propozycji tematów opowiadań twórczych jest grupa takich, w których bohater jednego z utworów spotyka się z postacią z innego dzieła literackiego. Stwarza to na początku zasadniczą trudność. Niekiedy osoby te w wymyślonych światach egzystowały w innym czasie i w położonych równie daleko od siebie krajach. Jeśli problem pokonania przestrzeni da się łatwo rozwiązać, to jak przemieszczać się w czasie? 
Czytaj dalej

Ósmoklasiści ! Zgoda buduje, niezgoda rujnuje. Poradnik Jak pisać?

Temat: Zgoda buduje, niezgoda rujnuje. Czy zgadzasz się z tym twierdzeniem? Odpowiedz, odwołując się do dwu lektur z zestawu obowiązkowych pozycji do egzaminu.

Każdy chyba zna to porzekadło. Powtarzający je zachęcają, by dążyć do porozumienia, pojednania, do rezygnacji z walki. Niestety, rzeczywistość dostarcza wielu przykładów konfliktów. To wojny, rodzinne spory, kłótnie przyjaciół, gospodarcze tornada wywoływane z chęci zysku bądź wyeliminowania przeciwnika. 

W idealnym świecie może waśni by nie było, ale wtedy, kto wie, nie jest wykluczone, że zapanowałby marazm, nuda i cywilizacyjny regres. Konkurencja dobrze robi. Ważne, żeby przebiegała w sposób cywilizowany i służyła w ostatecznym rozrachunku wszystkim. 
Czytaj dalej

Temat: Jak literatura pomaga radzić sobie człowiekowi z trudnym doświadczeniem przemijania. Odwołaj się do fragmentu i dwu dzieł literackich.

FRAGMENT Z "CHŁOPÓW"  WŁADYSŁAWA REYMONTA:

"A naród płynął całą drogą pod topolami ku cmentarzowi; w mroku, co był już przytrząsł świat jakby popiołem szarym, błyskały światła świeczek, jakie mieli niektórzy, i chwiały się żółte płomyki lampek maślanych, a każdy, nim wszedł na cmentarz, wyciągał z tobołka chleb, to ser, to ździebko słoniny albo kiełbasy, to motek przędzy lub tę przygarść lnu wyczesanego, to grzybów wianek, i składali to wszystko pobożnie w beczki - a były one księże, były organistowe i Jambrożego, a reszta dziadowskie, a któren w nie nie kładł, to grosz jaki wciskał w wyciągnięte ręce dziadowskie... i szeptał imiona zmarłych, za które prosił o pacierz... 
Czytaj dalej

Temat: Czy samotność to stan zawsze przykry i niepożądany? Odpowiedz, odwołując się do dwóch przykładów z lektur szkolnych.

KOMENTARZ DO TEMATU:

Samotność to doświadczenie znane chyba każdemu. Łatwo jej zaznać dziś, w czasach pośpiechu, rywalizacji i rozwijających się technologii. Im większy tłum, tym trudniej czasem o bratnią duszę i miejsce, o którym wiadomo, że czekają w nim przyjaciele, osoby życzliwe, otwarte, rozumiejące i mające czas. Poczucie opuszczenia może kogoś dotknąć nawet w rodzinie czy klasie.   
Czytaj dalej

Temat: Czy władza to rozsądna forma organizacji zbiorowego życia i czynienia dobra, czy droga wyzysku jednych przez drugich? Odwołaj się do fragmentu i dwóch innych tekstów literackich.

 

Malkolm. Jeszcze o tem z sobą
Pomówim. — Mości lekarzu, czy prędko
Król wyjdzie?
Lekarz. Wkrótce, panie. Tłum biedaków
Czeka na niego, niemoc ich uparta
Żartuje z wszelkich usiłowań sztuki.
Lecz gdy on do nich przystąpi i swoją
Błogosławioną ręką ich się dotknie,
Wnet ozdrowieją. 


Czytaj dalej

Temat: Bunt czy pokora? Która postawa wydaje ci się bardziej odpowiednia? Odpowiedz, odwołując się do wniosków z analizy poniższego tekstu i dwu innych dzieł literatury.

 

Tymczasem już szeptała o tym okolica,

Jaki taki gadał mi: »Ej, panie Soplica,

Daremnie konkurujesz: dygnitarskie progi

Za wysokie na Jacka podczaszyca nogi.«

Ja śmiałem się, udając że drwiłem z magnatów

I z córek ich, i nie dbam o arystokratów; 
Czytaj dalej

Czy dorośli zawsze mają rację? Takie sobie zadanie wymyśliłem. Może nastolatkowi przypadnie do gustu. Do dzieła! Najpierw analiza polecenia. Zwróćcie, proszę Was, uwagę, że w temacie znalazło się słowo „zawsze”. Wystarczy zatem jeden przypadek, gdy jakiś dorosły nie będzie miał racji, by piszący nabrał prawa do stwierdzenia, że dorośli niekiedy błądzą.  

Dzieci zadają zwykle dużo mądrych pytań rodzicom, babciom, dziadkom. Myślę więc, że większość przynajmniej raz w życiu usłyszała: każdy może się mylić, nikt nie ma racji zawsze, ludzie popełniają błędy. Teza wydaje mi się gotowa. 
Czytaj dalej